Verwarming ontdekt in afrika
Volgens de meeste archeologen besloot de eerste aap zo'n 4,4 miljoen jaar geleden dat op 2 benen lopen best interessant was. De mens was geboren.
De homo habilis, of 'handige man', ontwikkelde de eerste werktuigen. Hij ontdekte ook het gebruik van het vuur 2,4 tot 1,5 miljoen jaar geleden. Het vuur was een belangrijke hulp in de keuken en hielp ook wilde dieren op afstand houden. Wat verwarming betreft was een koelkast waarschijnlijk meer welkom geweest, want de homo habilis woonde in tropisch afrika.
Op reis met een dierbare vriend
Het was onze daaropvolgende voorouder, de homo erectus, die het eerst afrika verliet zo'n 1,8 miljoen tot 300.000 jaar geleden. Hij reisde doorheen zuidoost asie tot in noord-china en zuidelijk naar java. Zelfs geschoren lijkt de homo erectus zo anders dan wijzelf, dat we elke cc van onze hersencellen moeten aanwenden om hem als bet-overgrootvader te aanvaarden. Cc hersenmassa is maar een deel van het kontrast. Eten, kauwen, verteren, lopen, praten, slapen,.. Zijn op onvoorstelbare wijze veranderd. En al die tijd was er het vuur.
Een ander woord voor thuis
Gedurende 1,5 miljoen jaar hebben we van de stralingswarmte van het vuur kunnen genieten. En we gebruikten stenen om het onder kontrole te houden en als keukengerei. Grotbewoners zullen de stralingswarmte opgeslagen in de rotswanden zeker hebben kunnen waarderen, lang nadat het vuur op een laag pitje werd gezet voor de nacht. En naarmate onze bouwkennis groeide, temde de mens het vuur verder met stenen vuurhaarden, die de warmte steeds beter konden vasthouden.
Van zodra de zomer voorbij was, werd de haard het middelpunt van elke woning. We aten en rustten er, na het jagen en verbouwen in de koude omgeving buiten. Nog steeds, diep in ons onderbewuste, geldt de haard als de veiligste plek ter wereld.
Zo'n 100 tot 50 jaar geleden
Zonder het vuur zou de prehistorische mens koude klimaten nooit hebben overleefd. Zonder de stralingswarmte van het vuur heeft geen mens ooit in koude landen als Finland gewoond.
Tot zo'n 50 jaar of meer geleden, wanneer we aanvingen woningen en werkplaatsen te verwarmen met warme lucht. In zovele woningen is de vuurhaard herleid tot een secundaire verwarming, indien het vuur al niet volledig werd verbannen naar de centrale verwarmingsketel in kelder of garage. Voor velen is stralingswarmte dan ook enkel nog een warme jeugdherinnering.
Volgens het principe van de hete-luchtballon, verhitten we metalen toestellen die zo gebouwd zijn dat ze vooral warme lucht voortbrengen en nagenoeg geen stralinswarmte. Hoewel deze zogenaamde convectoren ons warm kunnen houden, is hun warmte van een totaal andere kwaliteit. Om de gevolgen van deze verandering na 1,5 miljoen jaar evolutie met stralingswarmte goed te kunnen inschatten, moeten we de invloed van verschillende soorten warmte op ons lichaam beter leren begrijpen. Stralingswarmte is in vergelijk tot convectiewarmte behaaglijk, gezond en energiebesparend. Daarover kun je meer lezen in de overeenkomstige hoofdstukken.
